Katarakt kısaca, göz bebeğinin arkasında yer alan ve kişinin görmesini sağlayan göz merceğinin saydam yapısını kaybederek matlaşmasıdır. Katarakt görme yetisinin düşmesine yol açar ve kişinin görme netliğinin düşmesine neden olur. Katarakt genellikle saydamlığı bozulan lensin bulanık ve lekeli cam gibi olmasıyla başlar. Bunun sonucunda görme ile alakalı şikayetler ortaya çıkar. Katarakt iyice olgunlaştığı zaman objeler bulanık görülür. Katarakt insanlarda göz yorgunluğu, baş ağrısı gibi problemler oluşturmaktadır.
Belirtileri
• Görmeden günden güne azalma yaşanması
• Okumanın zorlaşmaya başlaması
• Kişinin gördüğü renkleri eskiye nazaran daha soluk görmesi
• Gece görüşünün zorlaşması
• Işığa karşı hassasiyetin artması
• Çift görme
• Gözlük numaralarının sık biçimde değişmesi
Katarakt Neden Olur?
Katarakt genellikle yaşlanmaya bağlı nedenlerden ortaya çıkar. Yaşlanmanın etkisiyle göz merceğinin matlaşır ve katarakt meydana gelir. Bunun haricinde yüksek kortizon içeren ilaçları kullanmak da katarakt riskini arttıran etmenler arasında yer alır. Herhangi bir rahatsızlığa bağlı olmaksızın kalıtsal sebeplerle de katarakt meydana gelebilir. Kataraktın nedenlerini şu şekilde listelememiz mümkün olacaktır:
• Yaşa bağlı oluşabilir.
• Yeni doğanlarda metabolizmaya bağlı hastalıklarla beraber görülme olasılığı vardır.
• Göze alınan darbeler sonucunda oluşabilir.
• Diyabet rahatsızlığı çekenlerde görülebilir.
• Göz içinde yaşanan iltihap gibi sorunlar neticesinde oluşabilir.
• Kortizon kullanımı sonrasında ortaya çıkabilir.
Katarakt oluşumu genellikle yaşa bağlı ortaya çıkmaktadır. Yaşlılarda saç beyazlaması ve kırışıklık nasıl görülüyorsa katarakt da bu şekilde görülmektedir. Bunun dışında genetik faktörler, gözde yaşanan travmalar ve güneş ışığına fazlaca maruz kalınması da bu sorunun oluşmasına neden olmaktadır.
Katarakta Risk Faktörleri
Katarakt rahatsızlığının gelişmesinin hızlanmasına neden olan risk faktörleri de şu şekilde listelenebilir:
• Yaşın artması
• Diyabet rahatsızlığı
• Sigara kullanımı
• Şişmanlık (Obezite)
• Güneş ışığına fazla maruz kalma
• Yüksek tansiyon rahatsızlığı
• Göz yaralanmaları
• Gözde yaşanan iltihaplar
• Önceden geçirilen göz ameliyatları
• Kortikosteroid tipli ilaç kullanımı
• Aşırı miktarda alkol kullanımı
Katarakt Nasıl Teşhis Edilir?
Katarakt, normal şartlarda cam gibi saydam olan lensin, şeffaflığını kaybetmesiyle oluşmaktadır. Halk arasında göze perde inmesi olarak da adlandırılabilir. Kataraktın tanısı göze yapılan biomikroskopik muayene ile koyulmaktadır. Katarakt oluşmaya başladıktan sonra onu yavaşlatacak ya da durduracak herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle bu hastalığın teşhisi yapıldıktan sonra tek tedavi yöntemi ameliyattır.
Katarakt teşhis edilirken ayrıca şu yöntemler de kullanılabilir:
• Görme keskinliği testi
• Gözbebeği büyütülmesi
Katarakt Tedavisi
Katarakt, ilaçla tedavisi mümkün olmayan bir rahatsızlıktır. Mutlaka cerrahi bir müdahale yapılması gerekir. Katarakt görme kalitesini düşürmeye ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkilemeye başladığı an tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Katarakt tedavi yöntemleri, son yıllarda son derece gelişmiştir. Kullanılan yapay mercekler sayesinde, kişiler son derece doğal biçimde görme şansına sahiptirler. Cerrahi müdahale esnasında, yapay mercekler gözünüzde bulunan doğal merceklerin olduğu kısma yerleştirilecektir.
Katarakt hastalar için zorlu bir ameliyat yöntemi değildir. Küçük miktarda enjeksiyon ya da damla ile göz uyuşturulduğu için hasta herhangi bir acı ya da ağrı duymaz. Ameliyatın süresi genellikle yarım saati de geçmez. Bu nedenle hastalar için basit bir ameliyat olarak kabul edilebilir.
Tabi ameliyatın basit olması, her yerde bu ameliyatın kolay bir biçimde yapılacağı anlamına gelmez. Ameliyat her ne kadar kolay olursa olsun mutlaka deneyimli göz cerrahları tarafından hijyenik bir ameliyathanede yapılmalıdır.
FAKO YÖNTEMİ
Fako yöntemi, katarakt tedavisinde en çok tercih edilen yöntemlerden bir tanesi olma özelliğini taşır. Bu yöntem halk arasında lazerle katarakt ameliyatı olarak bilinmektedir. Bu tedavide aslında lazer ışınları değil de ultrasonik dalga güçleri kullanılmaktadır. Teknik sayesinde katarakt 2 mm’lik cerrahi kesi atılarak temizlenmekte ve aynı noktadan göz içi mercekler yerleştirilebilmektedir. Çok küçük olan bu kesi yerine dikiş gerekmez ve kendiliğinden iyileşir. Fako yönteminde klasik cerrahideki gibi bir dikiş yoktur bu nedenle bu yöntem halk arasında dikişsiz yöntem olarak da adlandırılmaktadır.
Ameliyata Hazırlık Nasıl Yapılır?
Fako yönteminden önce hastanın muayenesi yapılmaktadır. Bu muayene ve tetkikler sonucunda hastanın yönteme uygun olup olmadığı analiz edilir. Eğer hasta yönteme uygunsa kendisine bilgilendirme yapılır ve randevu verilir. Hasta muayeneden sonra aynı gün ameliyata alınabilmekte ameliyattan hemen sonra da taburcu edilebilmektedir. Yanı bu ameliyat sonrasında hasta günlük hayatına hızlı bir biçimde geri dönebilir.
Ameliyatın Adımları Nelerdir?
Öncelikle hastaya ameliyattan önce hastaya bazı damlalar damlatılarak ön hazırlıklar gerçekleştirilir. Daha sonra hasta ameliyathaneye alınır. Ameliyata giren hastanın tedavisi yaklaşık 20 dakikada bitmiş olur. Fako yönteminde göze 2.2 mm’lik kesiden girilir. Katarakt tedavisinde doğal mercek ile yapay mercek değiştirileceğinden, doğal merceğin göz kısmından dikkatli biçimde alınması gerekmektedir. Bunun için ameliyat esnasında Viscoelastic Jel kullanılmaktadır. Bu sayede gözde yer alan doğal merceğin, göze zarar verilmeden rahat bir şekilde bölgeden alınması sağlanır. Doğal göz merceği, göz içerisine parçalanır. Ultrasonik ses yayan bir cihaz yardımıyla doğal merceğin ortadan kaldırılması sağlanır. Bunun yerine kişinin görüşünü sağlayacak olan yapay mercek, göz içerisine yerleştirilir. İki gözün ameliyatı aynı gün yapılamamaktadır. Zira iki gözün ameliyatının aynı anda yapılması, enfeksiyon riskini ortaya çıkartabilir. Bu nedenle iki gözün operasyonu arasında 2 gün olması gerekir. Fako yönteminin en önemli avantajı, laser tedavisine göre daha kısa süren bir operasyon vadetmesidir.
Avantajları Nelerdir?
• Bu ameliyat yaklaşık 15 – 20 dakikada tamamlanmaktadır.
• Özel bir mikroskop kullanılarak yapıldığı için hasta süreçte hiçbir şey hissetmez.
• Kesi oldukça küçüktür, gözün bütünlüğünü bozmaz.
• Ameliyat sonrası görüş klasik cerrahi yöntemlerin aksine daha nettir.
• Operasyon sorasında iyileşme çok daha hızlı olur.
Ameliyat Sonrasında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Fako yönteminden sonra dikkat edilmesi gereken adımlar bulunmaktadır. Yöntemin uygulanışından sonra doktor size bu noktalardan bahsedecektir.
• Ameliyatlı gözün ovuşturulmaması ve kaşınmaması gerekmektedir.
• Göze kesinlikle baskı uygulanmamalıdır
• Ameliyatlı gözün bulunduğu tarafa doğru yatılmamalıdır.
• Ameliyatlı göz su ve sabun gibi maddelerle temas ettirilmemelidir
• Rüzgarlı ve güneşli havalarda göz bandı ve koruyucu gözlük kullanılması şarttır
• Ağır bedensel hareketlerden iyileşme süresince kaçınmak gerekir
• Doktor onayı olmadan araç kullanılmamalıdır
• Ameliyat sonrası kontrollere mutlaka gidilmelidir
• Doktorun vereceği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır
Operasyon Sonrası İyileşme Nasıl Olur?
Operasyon sonrasında iyileşme süresi oldukça kısadır. Yöntemde küçük bir kesi kullanıldığı için iyileşme hızlanmaktadır. Operasyondan sonraki gün hasta kontrole girer. İlk günlerde görüş bulanık da olabilir netde. Herkesin iyileşme süreci farklıdır. Birkaç hafta sonra görmedeki netlik iyileşmektedir. Ameliyattan sonra eğer ihtiyacınız varsa doktorunuz size kullanabileceğiniz bir gözlüğü reçete etmektedir. Ameliyat sonrasında ayrıca kullanacağınız göz damlaları olacaktır. Bu damlalar kullanılmadan önce eller mutlaka iyice yıkanmalıdır. Doktorun size verdiği bilgilendirmeye göre damlaları kullanacağınız saatlere mutlaka uyum göstermeniz gerekmektedir. Damlalara gündüz boyunca devam etmek şarttır. Gece uyanıp damla damlatmanıza gerek yoktur.
FEMTOSECOND KATARAKT
Femtosecond laser teknolojisi, ameliyatlardaki başarı oranını büyük ölçüde arttıran bir buluş olarak karşımıza çıkmıştır. Göz cerrahisinde son yılların en büyük buluşu olma özelliğine sahip olan femtosecond laser teknolojisi, el becerisi yüksek olan göz doktorlarının oldukça başarılı ameliyatlar yapmalarını sağlamıştır.
Femtolsecond lazer yardımıyla katarakt cerrahisi yapılacak hastalarda öncelikle medikal durumlar değerlendirilmelidir. Bu yöntemden önce doğru biyometrik ölçümler önemli bir husustur.
Ameliyat Süreci
Femtosecond Katarakt (femtosaniye lazer) ile ameliyat esnasında göz damla aracılığıyla uyuşturulmaktadır. Bu şekilde ameliyat narkozsuz, ağrısız ve bıçaksız bir biçimde gerçekleştirilir. Bu yöntem sayesinde ameliyatın en önemli aşamaları bıçak kullanılmadan yapılmaktadır bu da komplikasyon risklerini ortadan kaldırır. Bu yöntemle göz içerisine çok odaklı mercek yerleştirilmektedir. Bu sayede kataraktın yanı sıra uzak ve yakını görme sorunları da ortadan kaldırılmaktadır. Yöntemin sahip olduğu görüntüleme teknikleri ile bilgisayar yardımıyla ameliyat daha kolay ve hızlı bir biçimde gerçekleştirilebilmektedir. Ameliyatın aşamaları ise şu şekilde maddelenebilir:
Planlama aşaması: Öncelikle ameliyattan önce bir muayene ve planlama yapılır. Bu sırada kornea kalınlığı ölçülür, kesilerin uzunlukları ve lokasyonları planlanır.
Uyuşturma: Planlamadan sonra hastanın gözüne damla damlatılır ve uyuşma sağlanır.
Sabitleme: Daha sonra hastanın gözünün sabitlenmesi ve görüntülenebilmesi için vakum yapılır. Hasta bu süreçte herhangi bir ağrı hissetmez.
Parçalama: Daha sonra yaklaşık 50-60 saniye kadar tüm kesiler ve lensin parçalanması işlemi gerçekleştirilir.
Lensin yerleştirilmesi: Son aşamada ise kalan partiküller temizlenir ve yeni göz içi lensi yerleştirilir.
Femtosaniye lazer yönteminde tüm ameliyatın süresi yaklaşık olarak 3 – 5 dakikadır. Ameliyat sırasında mümkünse hastayla devamlı konuşarak iletişim kurulmalı ve hasta yönlendirilmelidir. Femtosaniye lazer yardımıyla tedavi sırasında kişiye özel farklı algoritmalar uygulanabilmektedir. Bu da yöntemin en önemli avantajlarından birisi olarak kabul edilir.
Avantajları Nelerdir?
- Katarakt cerrahisine en önemli aşamalardan bir tanesi kapsülün doğru biçimde hazırlanmasıdır. Kapsül, femtosecond laser aracılığıyla en doğru biçimde kesilerek, göz içine koyulacak olan lensin, en düzgün şekilde şekillendirilmesini sağlar.
- Yapay lens, göze yerleştirilmeden önce, doğal lensin göz içerisinde parçalanması gerekir. Bu parçalama işlemi de en rahat biçimde femtosecond laser ile yapılabilir. Bu yöntem sayesinde, doktorunuz da rahat temizlik yapma şansına erişir.
- Femtosecond laser sayesinde, doğal merceğin parçalanması esnasında, çevre dokuya zarar verilmez. Ayrıca klasik yöntemlere nazaran merceğin alınması daha kısa sürede gerçekleştirilir
- Femtosecond laser yöntemiyle, ameliyat daha uzun sürse de, daha temiz bir işlem olmasından ötürü ve daha keskin görüş sağlamasından ötürü, daha ileri bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Femtosecond laser maalesef her hastaya uygulanabilen bir tedavi yöntemi değildir. Bu yöntem, korneada kısmi bir beyazlama olduğunda, çok beyaz kataraktlarda, lens pozisyon değişikliklerinde ve göz bebeğinin yeterince genişlememiş olduğu hastalarda uygulanamamaktadır. Bu tip problemler yaşayan hastaların, fako yöntemi ile operasyon yaptırması, en doğru karar olacaktır.
- Çevredeki dokulara etkisi ve zararı çok azdır
- Hasta kısa sürede iyileşeceği için normal hayatına hemen dönebilir.
- Daha pürüzsüz ve daha keskin kesiler yapılmaktadır.